Trên các phương tiện truyền thông thì rầm rộ loan báo, ngoài đường thì các lực lượng chức năng mang sắc phục hối hả thực thi chiến dịch.
Tinh thần làm việc ngay từ đầu năm như thế thật đáng quý. Nhưng điều khiến tôi băn khoăn là liệu các đợt ra quân này có đem lại hiệu quả thực chất, hay chỉ là những chiến dịch với các con số trong báo cáo?
Để đánh giá điều này một cách khoa học thì khó, bởi chưa có nghiên cứu nào chỉ ra mối liên quan giữa sự hoành tráng của lễ ra quân với kết quả công việc trong năm đó. Tuy nhiên, nếu nhìn vào thực tế trực quan, có lẽ mối liên hệ này là không nhiều.
Đã có biết bao mùa cảnh sát ra quân tuần tra kiểm soát để xử lý các hành vi phạm luật giao thông? Đã có biết bao chiến dịch thanh tra công chính xử lý các điểm trông giữ xe trái phép, các công trình xây dựng sai luật, các đợt truy quét hàng hóa không rõ xuất xứ của quản lý thị trường…
Nếu những lễ ra quân thực sự đem lại kỷ cương thực thi pháp luật thì có lẽ công chúng đã không còn phải phàn nàn về tình trạng lấn chiếm vỉa hè, bừa bãi trong xây dựng, hay rượu bia sau tay lái… những câu chuyện tồn tại cả chục năm về trước.
Thực tế, sau những ngày làm "điểm" được truyền thông rầm rộ, nhiều việc lại đâu vào đó. Tệ hơn, lễ ra quân còn tạo ra tâm lý đối phó hoặc che giấu vào cái dịp mà người ta biết chắc sẽ bị xử lý nếu vi phạm. Còn từ phía các lực lượng chức năng thì đó là dịp để khoa trương bổn phận.
Thể chế định hình hành động của con người. Những chiến dịch ra quân đầu năm, theo tôi là di sản của căn bệnh phong trào, hình thức. Tại sao phải tổ chức một buổi lễ hoành tráng để bắt đầu thực hiện công việc đáng lẽ là đúng trách nhiệm và bổn phận?
Lễ ra quân, cũng như các chương trình "làm điểm" không có nhiều ý nghĩa trên thực tế. Bởi nếu đã làm theo đúng theo quy trình, thủ tục, và pháp luật thì rõ ràng không cần những chiến dịch mang tính hành chính chỉ diễn ra trong một thời điểm nhất định. Người say đâu chỉ uống rượu vào đầu năm, và vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm không phải chỉ là nỗi lo trong những ngày Tết.
Tôi không phản đối hoàn toàn những lễ ra quân đầu năm. Có những cuộc ra quân là nét đẹp của văn hoá dân tộc. Đó là lúc ngư dân ra khơi đánh cá cầu một năm mưa thuận gió hoà, hay là khi nông dân làm lễ xuống đồng để mong mùa màng bội thu.
Khởi đầu năm mới với một chút khí thế để làm việc sau chuỗi In canvas ngày dài nghỉ Tết là điều hay, tuy nhiên chúng ta không nên biến nó trở thành một hình thức hô hào, biểu dương lực lượng gây tốn kém tiền của và nguồn lực. Điều quan trọng là gây dựng môi trường mà ở đó mỗi người đều thấy rõ trách nhiệm cần tuân thủ.
Nguyễn Khắc Giang
In PP gia re In PP tai TPHCM
